Historie en predikanten

De Tehuisgemeente te Groningen is in de jaren zestig van de vorige eeuw ontstaan, doordat zij zich heeft losgemaakt uit de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt door een grotere openheid richting de Gereformeerde Kerken (synodaal). Deze stap ging met veel kerkelijke strijd gepaard en veel mensen werden door hun kerkenraden buiten het kerkelijk vrijgemaakte verband gezet. In die tijd heetten onze kerken dan ook ‘Buiten Verband’; in 1979 werd dit de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK).  De ‘buitenverbandse’ gemeenteleden kwamen samen in zondagse erediensten in congrescentrum ‘Het Tehuis’, dat gevestigd was in de Lutkenieuwstraat in het centrum van Groningen. Aan dit gebouw ontleent de huidige NGK Groningen haar naam ‘Tehuisgemeente’.

In 2003 werd congrescentrum ‘Het Tehuis’ verlaten en afgebroken. De diensten worden vanaf die tijd voortgezet in de aula van het Willem Lodewijk Gymnasium. De NGK Groningen heeft de naam ‘Tehuisgemeente’ als historische toevoeging behouden.

De breuk tussen de  Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken is geheeld en sinds 1 mei 2023 gaan ze samen verder onder de naam Nederlandse Gereformeerde Kerken.

Ds. A. van der Ziel

ds. A. van der Ziel

Ds. A. van der Ziel (Asjen) werd in 1943 predikant van de ongedeelde, zeer grote gereformeerde kerk van Groningen. In het laatste oorlogsjaar, een tijd ook van ernstige theologische haarkloverijen, werd hij door de nood gedwongen ‘vrijgemaakt’. In zijn werk stond hij bekend om zijn boeiende en inspirerende catechese, en ook in studentenkringen was hij geliefd. In 1963 werd hij geschorst en in 1965 afgezet, na een langdurig en twijfelachtig kerkordelijk proces. Hij was van mening dat de basis van de christelijke kerkelijke wereld breder was dan de ‘vrijgemaakte kerk’. En dat was in die woelige periode van gepolariseerde kerken een gewaagde uitspraak. Ds. Van der Ziel ging met mensen die hem steunden – ook velen buiten zijn eigen gemeente – kerkdiensten beleggen in congrescentrum ‘Het Tehuis’. Ondanks de steun van vele collegae, onder anderen de schrijvers van de ‘Open Brief’, geloofde hij niet in het wéér een ander kerkgenootschap stichten: in 1968 herenigde hij zich met de Gereformeerde Kerken (toen ook wel ‘synodaal’ genoemd).

Ds. J. Kranenburg

ds. J. Kranenburg

In 1969 is ds. J. Kranenburg (Jaap) als eerste predikant beroepen, voor wie de Tehuisgemeente, na IJsselmuiden, zijn tweede gemeente was. Ds. Kranenburg was opgeleid tot maatschappelijk werker en werkte lange tijd voor stichting 40-45, maar ging op latere leeftijd theologie studeren. De beginjaren van de Tehuisgemeente waren roerig geweest, maar ds. Kranenburg wist met zijn irenische houding de vrede te bewaren. De diensten werden door steeds meer mensen bezocht, omdat de preken van ds. Kranenburg alom geroemd werden. Daardoor groeide de gemeente uit tot een steeds grotere streekgemeente. In de jaren zeventig stelde de Tehuisgemeente als een van de eerste ‘Buiten Verband’-kerken het passief kiesrecht open voor vrouwen.
Mevrouw S.C. Kranenburg-van der Leden (Suus) zette de Zusterkring op, die ouderen en zieken bezocht en insprong waar nodig was. Nu, na ruim veertig jaar, functioneert deze Kring nog steeds heel goed, maar heet inmiddels Bezoekerskring, omdat ook broeders meedoen. In 1978 ging ds. Kranenburg om gezondheidsredenen met vervroegd emeritaat. Het echtpaar Kranenburg verhuisde naar Rolde (Dr.), van waaruit ds. Kranenburg nog enige tijd hand- en spandiensten verrichtte in de vacante zusterkerk te Assen.

Ds. M.R. van den Berg

ds. M.R. van den Berg

In 1979 kwam ds. M.R. van den Berg (Meint) uit Oegstgeest de Tehuisgemeente dienen. In zijn tijd groeide de gemeente nog meer, en ook zijn diensten werden door veel buitenstaanders bezocht, vooral vanwege zijn originele preken. Veel van zijn prekenseries verschenen later in druk. Ds. Van den Berg was veelzijdig en schreef ook gedichten, romans en boeken met bijbelse onderwerpen. In de tijd van ds. Van den Berg pakte de kerkenraad met de gemeente de studie over kinderen aan het Heilig Avondmaal op onder leiding van prof. dr. D. Holwerda, evenals de studie vanuit Bijbels oogpunt naar ongehuwd samenwonen. Mevrouw J.W. van den Berg-van Nunspeet (Jopie) ging vaak mee op kraambezoek. Haar zelfgebreide sokjes werden alom geroemd binnen de Tehuisgemeente. Zij stond voor de praktische kant van dit echtpaar, en zij maakte haar echtgenoot attent op zaken die in de gemeente speelden, waardoor haar echtgenoot alle ruimte kreeg voor het predikantswerk én voor het auteurschap. Na Groningen werd ds. Van den Berg in 1984 predikant te Utrecht.

Ds. J. Storms

ds. J.B.M. Storms

In 1986 kwam er een jonge predikant in de persoon van ds. J.B.M. Storms (Joris). Groningen was voor ds. Storms de eerste predikantsplaats. Hij bracht een jong gezin mee en zijn vrouw B.G. Storms-Tänzer (Dolly) zette zich in voor de jonge gezinnen en de kleine kinderen in de gemeente. Ds. Storms en zijn vrouw waren van katholieke huize. Hij was in zijn studententijd protestant geworden, en door contacten binnen de l’Abri-gemeenschap ‘Buiten Verband’. De Tehuisgemeente en de daarbij behorende voorgeschiedenis en verwachtingen bleek een te grote krachttoer te zijn. Daarom werd de samenwerking met ds. Storms in 1990 beëindigd. Ds. Storms verhuisde met zijn gezin naar Apeldoorn om bij Jeugd met een Opdracht te gaan werken.

Ds. F. Gerkema

ds. F. Gerkema

In 1992 kwam ds. F. Gerkema (Freddy) vanuit Zeist met vrouw en dochtertje naar Groningen. Tijdens zijn periode hier trok hij veel studenten door een lossere en informelere manier van preken dan zijn voorgangers. Mee door dit elan groeide de gemeente verder uit door de aanwas van jonge gezinnen. Ds. Gerkema zong mee in de cantorij van de Tehuisgemeente en bracht ook andere muziek in de eredienst. Mevrouw J. Gerkema-Mudde (Judith), ook theologe, werkte mee in catechisatie en jeugdwerk. Ondertussen werden er in hun gezin nog drie dochters geboren. In 2000 vertrok de familie Gerkema naar Amersfoort.

 

Ds. P. Kurpershoek

ds. P. Kurpershoek

Ds. P. Kurpershoek (Paul) kwam in 2002 vanuit Heemstede naar Groningen. Hij was bekend met de Tehuisgemeente vanuit zijn tijd in Assen van voor Heemstede. De visie op het predikantschap was in de loop der jaren veranderd van een altijd aanwezige predikant naar een meer meewerkende gemeente, die minder een beroep doet op de pastor. Ds. Kurpershoek was één dag in de week radio-journalist bij de EO. Hij genoot van de wederkerige bevruchting van pastoraat en journalistiek. In zijn preken was dit vaak te merken. Zijn karakteristieke manier van preken, die volgens herkenbare kaders liep, trok veel dertigers met jonge kinderen uit andere kerken aan. Ook via de Alpha-cursussen traden er nieuwe leden toe tot de Tehuisgemeente. Mevrouw W. Kurpershoek-Drooger (Wilma) zette zich van meet af aan enthousiast in voor het kinderwerk. Zij besloot na een paar jaar een opleiding aan de Academie Minerva te volgen, waarvan ook de Tehuisgemeente de kunstzinnige vruchten plukt. Vanaf 2011 kwam er een nauwere samenwerking met wijkgemeente ‘Martinikerk’ van de PKN Groningen voor een gezamenlijk missionair Pand in de Indische Buurt. Het laatste actieve optreden van ds. Kurpershoek was een sponsorfietstocht in 2012 voor dit Pand. In de week daarop volgend overleed ds. Kurpershoek zeer plotseling, een grote schok voor familie, vrienden, Tehuisgemeente en collega’s van de EO.